Çocuklara Kitap Seçerken Neden Dikkatli Olmalıyız?
Çocukların eleştirel düşünme yetisinin, yaratıcılığının ve dil becerilerinin gelişimine katlıda bulunmak onların kritik evreleri olan, gelişimlerine en açık oldukları çocukluk evresinde büyük önem arz etmektedir.
Bu evrede edinilen sosyal ve bilişsel beceriler ileride duygularının ve ihtiyaçlarının daha çok farkında olan ve kendini rahat ifade edebilen çocuklar yetişmesine katlıda bulunacaktır
Tam olarak bu bahsedilen becerilerin kazanılmasında, “kitap okuma” çocuklar için edinilmesi gereken en önemli alışkanlıklardan biridir. Bu alışkanlığın kazanılmasında anne-babaların ve öğretmenlerin de farkında olması gereken bir takım rolleri bulunmaktadır: Kitap seçiminde dikkatli olmak, bu alışkanlığı kazandırırken kolaylık sağlamaktadır. Öncelikle çocuğun yaş düzeyine hitap eden, onun dil bilgisi dağarcığına uygun kitaplar seçmek kıymetlidir. Bu noktada çocuğunuzun kitaptan iki-üç sayfa okuması ve size ne anladığını anlatması, kitabın onun bilişsel seviyesine uygun olup olmadığını anlamanızdaki yöntemlerden biridir. Kitap seçerken kitapta önerilen “yaş düzeyine” de dikkat etmek bir diğer yöntemdir. Ayrıca bir sayfada çocuğunuzun bilmediği kelime sayısı çok ise bu da o kitabın çocuğunuz açısından zorlayıcı olabileceğini gösterebilir.
Çocukla birlikte kitap seçmek; onun seçimlerine, ilgi ve beklentilerine önem verildiği mesajını verir. Bu durum çocuğun kitaba olan ilgisini ve hevesini de arttırır.
Kitaplar “dil becerilerinin” yanında çocukların “değerler sistemini” etkileme gücüne sahiptir. Bu sebeple kitabın hangi değerlerden “nasıl” bahsettiği mutlaka kontrol edilmelidir.
Buradaki mesajlar, çocuğun hayata dair algısını, toplumsal cinsiyet rollerini ve daha pek çok kavramı şekillendirmektedir.
Örneğin; Rapunzel, Uyuyan Güzel, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler gibi kitaplar, kadınları “kurtarıcısını bekleyen kadın” rolüne sokar. Bu durum kadınları belirli bir role hapsetmektedir.
Ya da yalnızca kadınların ev işi yaptığı bir kitapta, çocuğun bunu “kadınlık görevi” olarak görmesi olasıdır. Kısacası çocuklara okutacağımız kitapları önce bizim okumamız gerekir. Aynı zamanda bunu yaparken bir çocuğun hangi mesajları alabileceğini “çocuk gözü” ile bakarak anlamaya çalışmamız kıymetlidir.
Bu evrede edinilen sosyal ve bilişsel beceriler ileride duygularının ve ihtiyaçlarının daha çok farkında olan ve kendini rahat ifade edebilen çocuklar yetişmesine katlıda bulunacaktır
Tam olarak bu bahsedilen becerilerin kazanılmasında, “kitap okuma” çocuklar için edinilmesi gereken en önemli alışkanlıklardan biridir. Bu alışkanlığın kazanılmasında anne-babaların ve öğretmenlerin de farkında olması gereken bir takım rolleri bulunmaktadır: Kitap seçiminde dikkatli olmak, bu alışkanlığı kazandırırken kolaylık sağlamaktadır. Öncelikle çocuğun yaş düzeyine hitap eden, onun dil bilgisi dağarcığına uygun kitaplar seçmek kıymetlidir. Bu noktada çocuğunuzun kitaptan iki-üç sayfa okuması ve size ne anladığını anlatması, kitabın onun bilişsel seviyesine uygun olup olmadığını anlamanızdaki yöntemlerden biridir. Kitap seçerken kitapta önerilen “yaş düzeyine” de dikkat etmek bir diğer yöntemdir. Ayrıca bir sayfada çocuğunuzun bilmediği kelime sayısı çok ise bu da o kitabın çocuğunuz açısından zorlayıcı olabileceğini gösterebilir.
Çocukla birlikte kitap seçmek; onun seçimlerine, ilgi ve beklentilerine önem verildiği mesajını verir. Bu durum çocuğun kitaba olan ilgisini ve hevesini de arttırır.
Kitaplar “dil becerilerinin” yanında çocukların “değerler sistemini” etkileme gücüne sahiptir. Bu sebeple kitabın hangi değerlerden “nasıl” bahsettiği mutlaka kontrol edilmelidir.
Buradaki mesajlar, çocuğun hayata dair algısını, toplumsal cinsiyet rollerini ve daha pek çok kavramı şekillendirmektedir.
Örneğin; Rapunzel, Uyuyan Güzel, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler gibi kitaplar, kadınları “kurtarıcısını bekleyen kadın” rolüne sokar. Bu durum kadınları belirli bir role hapsetmektedir.
Ya da yalnızca kadınların ev işi yaptığı bir kitapta, çocuğun bunu “kadınlık görevi” olarak görmesi olasıdır. Kısacası çocuklara okutacağımız kitapları önce bizim okumamız gerekir. Aynı zamanda bunu yaparken bir çocuğun hangi mesajları alabileceğini “çocuk gözü” ile bakarak anlamaya çalışmamız kıymetlidir.
Mehmet Nevzat Adal
Gerçekten çok önemli bir konu ebeveynler çocuklarına kitap seçerken çok dikkatli olmaları gerekiyor . Yazı için çok teşekkürler.
YanıtlaSil